علی رغم اینکه هدف تحقیق بررسی جایگاه مسئله زن و تحول آن درون جوامع عربی است اما ادعای اینکه نظام مورد بررسی می تواند تمام کشورهای عربی را دربرگیرد به دلایل مختلف عملی و پژوهشی غیرممکن است. و بر همین مبنی مهم بود تا به منظور حل این مشکل پژوهشی در جستجوی یک الگوی مطالعاتی باشیم و در اینجا بر اهمیت رعایت تفاوت میان روش مطالعه یک وضعیت و مطالعه الگو تأکید می کنیم. الگویی که در اینجا مورد توجه ماست فی نفسه دارای ارزش تحقیقاتی نیست، بلکه ارزش آن به این دلیل است که نمایانگر ساختار بزرگتری است که خود جزئی از آن است. به عبارت دیگر این روش شبیه تکنیک تحقیق در نظام میکرو از طریق مطالعه میکرو است که بیانگر این نکته است که یک سلول زنده این ساختار حاوی تمام ویژگی های زیستی و تاریخی آن است. بر همین اساس بود که الگوی مصر را به دلایل متعدد و مهم تحقیقاتی و علمی به عنوان یک محدوده اجتماعی و فرهنگی برگزیدیم تا از طریق آن به بررسی تحول گفتمان جهان عرب درباره زن بپردازیم. مصر از وضعیت مطلوبی برای مطالعه برخوردار است، زیرا مطرح کننده اصیل ترین تجربه عربی در خصوص طرح پیچیدگی ها و مسائل زن عرب است در عصر جدید به گونه ای که تقسیم بندی تاریخی مراحل مختلف تحول را امکان پذیر می سازد به گونه ای که محققان بر این نکته اتفاق نظر دارند که نشانه ها و پیشینه طرح مسئله زن به تحولاتی بازمی گردد که در اواخر قرن ۱۹ در مصر اتفاق افتاد. مصر در زمینه مسائل زنان - همانطور که خانم لیلی احمد میگوید - آیینه جهان عرب در عصر جدید می شود. همانطور که مصر در تحول گفتمانهای اساسی عربی درباره زن نقش محوری داشته و هنوز هم دارد به طوری که تحولاتی که در مصر در مورد زنان به وقوع پیوسته به موازات تحولات سایر کشورهای عربی رخ داده و منعکس کننده آنها بوده و گاهی سبب پیدایش آنها شده است. و شاید همین امر سبب می شود که مصر در این تحقیق به عنوان یک الگو در چهارچوب ساختار کلی جهان عرب جایگاه ویژهای داشته باشد.
 
وضعیت مصر شامل تمام اسلوبها، پیچیدگی ها، مشکلات، اندیشه ها و جریانات است و به عبارت دیگر تمام عوامل مؤثری که از یک سو در مسئله زن دخیل بودند و از سوی دیگر در شکل گیری گفتمان های آن سهیم بودند را دربر می گیرد. علاوه بر عوامل فوق الذکر، الگوی مصر ویژگی های مهم دیگری نیز دارد که عبارتند از اولا: نفوذ و تأثیر آن بر جوامع عربی به این معنی که هم نسبت به وقایع، افکار و گفتمان هایی که در جوامع عربی روی می دهد حساسیت فوق العاده ای دارد و از آنها تأثیرپذیر است و به همین نحو بر آنها تأثیر می گذارد. و در عرصه گفتمان، موقعیت مصر به عنوان صاحب بزرگترین صنعت نشر در جهان عرب و یکی از بزرگترین مراکز نشر در جهان اسلام سبب شده است که عامل نشر به یکی از مصادیق و تجلیات این تأثیر و تأثر بدل شده است، و شاید این چیزی که ما آن را به وضوح مورد بررسی قرار خواهیم داد حجم گسترده منابع مرتبط با مشکلات و مسائل رایج زنان عرب در بازار فرهنگی مصر باشد.
 
شاید قرن بیستم واقعا مهمترین قرن برای زنان در طول تاریخ بشر باشد؛ این مسئله در مورد زنان در تمام نقاط جهان و از جمله جهان عرب صدق می کند. شاید یک بررسی سریع و مقایسه ای میان وضعیت زن و مفاهیمی که درباره او شکل گرفت و تعداد آثاری که قبل و بعد از قرن بیستم درباره او نوشته شد به وضوح نشانگر تحولی چشمگیر باشد که سبب می شود این قرن در تاریخ زنان اهمیت فوق العاده ای داشته باشد. تا جایی که به زن عرب مربوط می شود سرآغاز این قرن به ظهور آنچه که دوران نهضت نامیده می شود ارتباط پیدا می کند (که حوالی ربع آخر قرن ۱۹ و ربع اول قرن ۲۰ رخ داد و این به معنی شکسته شدن حلقه سنت گرایی خشک حاکم بر نظامهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و معرفتی در جهان عرب بود که تحت تأثیر چالش غرب با این نظامها و نفوذش در آنها و نیز به دلیل انگیزی داخلی - که اساس آن، دارا بودن عوامل قدرت بومی بود که به قدرت های محلی امکان تعامل در کنار رویارویی با این چالش را میداد - اتفاق افتاد.
 
این مفهوم - اگر چه به معنی انتقال عملی یا کامل از یک شیوه به شیوه دیگر نیست - ولی مفهومی است پایدار یا بهتر از آن. البته این مفهوم راه را برای یک روند طولانی جدال تاریخی به منظور یافتن شکل جانشین نظام های سنتی که دارای هر دو خصوصیت فرهنگی و نوگرایی باشند باز کرده است. و این روند در طول قرن بیستم از طریق یک رشته تجربیات، تحولات، و تلاش های جدلی همچنان ادامه یافت که در طی آن تمام تلاش ها برای پیوستن به الگوهای سنتی و ارتجاعی به شکست انجامید. همانطور که نظام هایی که در مقابل الگوی غربی دچار از خودبیگانگی شده بودند به سرعت شکست خوردند. در چنین بستری تحقیق، مراحل اساسی قرن بیستم را دربر می گیرد: خروج از نظام سنتی و ظهور آگاهی ملی مرتبط با دولت ملی، مراحل لیبرالی، سپس نظامهای آزادیخواهانه مبارز بر ضد استعمار و معتقد به مفاهیم توسعه برنامه ریزی شده مستقل، و در نهایت مرحله جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ پس از سقوط نظام دوقطبی و سیطره نظام تک قطبی.
 
منبع: زن و جوامع عرب در طول یک قرن، منی ابوالفضل، مترجم دکتر هومن ناظمیان،صص32-30، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، تهران، 1394